installatie in remise C Fort Nieuwersluis
vezelversterkt Kunststof
1825 x 2080 x 21690 mm
opdracht Gimme Shelter
2015
Tekst Lucette Ter Borg: Bij het woord ‘remise’ denk je aan een langwerpig gebouw met rails, waar tingelende trams ‘s avonds laat naartoe rijden om na een dag werk te gaan slapen. De remise op een fort is heel anders, en zeker Remise C op Nieuwersluis, zoals het uit 1880 daterende bouwwerk officieel heet. In dit gebouw van – op het oog – twee verdiepingen hoog, een kelder en een gelijkvloers, laat beeldend kunstenaar Marieke de Jong een nieuw werk zien dat alles te maken heeft met het gebouw zelf.
Sinds haar afstuderen op de kunstacademie in Zwolle en het Sandberg Instituut in Amsterdam in 2011 heeft De Jong zich ontwikkeld tot een beeldhouwer, die zich beweegt op het grensgebied van autonome beeldhouwkunst, architectuur, theatervormgeving en performance. Haar beelden zijn altijd site specific, toegesneden op een specifieke ruimte, historische context of een speciaal landschap. Dat kan een ‘rommelboerderij’ op een landgoed zijn waarvoor zij een ketting van nieuwe ‘rommel’architectuur ontwerpt. Het kan ook een labyrintische stadstekening van Robbie Cornelissen zijn, wier fictieve architectonische structuren zij laat ‘echoën’ in een reusachtige achtergrond van gestapelde kartonnen dozen. In een kunstenaarsinitiatief op de Amsterdamse Wallen zette ze een groepstentoonstelling naar haar hand met een even royaal als ingenieus bedacht wandelpad van hout. In het Stedelijk Museum in Zwolle bouwde zij nog heel recent een minimalistische ‘Neerslagkast’ – een stapeling van helderwitte zit- en lig modules dat functioneerde als verhalenplatform of gewoon om een dutje op te doen. De ‘Neerslagkast’ veranderde de strenge museumruimte plotseling in een intieme, speelse en open huiskamer.
In Remise C heeft De Jong de verborgen architectuur van het gebouw blootgelegd. Op oude bouwtekeningen ontdekte zij dat de remise, die er van buiten uitziet als een molshoop met een schuifdeur, het uiterlijk heeft van een basiliek. Vier ‘kerk’verdiepingen verbergt het landschap: een fundering met boogconstructie, een kelderverdieping, een begane grond en een puntvormig dak. Die verdiepingen zijn blootgelegd in Shelter C1880 en exact nagebouwd op een schaal van 1 op 4. Er zijn gangen, ‘ramen’ die verbonden zijn met luchtkokers, zodat bij explosie de muren – heel ingenieus – naar buiten omklappen. Op de begane grond bevinden zich kasten waar vroeger de munitie die op scherp stond, werd opgeslagen.
Binnen in de Remise verheft zich dus dezelfde remise, maar dan inclusief de wereld die nu voor het blote oog verborgen is. Die remise op schaal is met opzet lichtgrijs gehouden, een onopvallende betonkleur die nauwelijks de aandacht trekt in de ruimte. Zodat het kunstwerk precies past in een omgeving die ontworpen was om geheim te blijven en onzichtbaar voor de blik van vreemden.
